Terminy zapłaty w transakcjach handlowych

W dniu 1 stycznia 2020 r. weszła w życie ustawa z dnia 19 lipca 2019 r. o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczenia zatorów płatniczych, która wprowadziła szereg nowych rozwiązań o charakterze zarówno cywilnoprawnym, jak i administracyjnoprawnym, w tym także podatkowym. Głównym celem tych regulacji jest ograniczenie opóźnień w terminach zapłaty i zwiększenie dyscypliny płatniczej w obrocie gospodarczym.

Nowe rozwiązania stanowią m.in., że jeżeli dłużnikiem – zobowiązanym do zapłaty za towary lub usługi – jest duży przedsiębiorca, a wierzycielem jest mikroprzedsiębiorca, mały albo średni przedsiębiorca, to maksymalny termin zapłaty tej należności nie może być dłuższy niż 60 dni. Bieg terminu zapłaty należy liczyć od dnia doręczenia dłużnikowi faktury lub rachunku, potwierdzających dostawę towaru lub wykonania usługi. Natomiast, w przypadku gdy nie jest możliwe ustalenie dnia doręczenia faktury lub rachunku potwierdzających dostawę towarów lub wykonania usługi albo faktura lub rachunek zostały doręczone przed dostawą towaru lub wykonania usługi, to termin zapłaty liczony jest od dnia otrzymania przez dłużnika towaru lub usługi. Należy również pamiętać, że w przypadku gdy zgodnie z umową wierzyciel ma otrzymać wynagrodzenie w częściach, maksymalny termin dni stosuje się do każdej części świadczenia pieniężnego. Dodatkowo, w przypadku gdy w umowie zostanie zastrzeżony dłuższy termin, termin ten nie będzie obowiązywał, a automatycznie będzie mieć zastosowanie ustawowy termin zapłaty wynoszący 60 dni.

Co ważne, zgodnie z obowiązującymi regulacjami, w przypadku zawarcia transakcji handlowej przez dwa równorzędne podmioty niepubliczne, czyli np. dwie firmy średnie, strony mogą w umowie ustanowić termin zapłaty dłuższy niż 60 dni, pod warunkiem, że termin ten nie jest rażąco nieuczciwy wobec wierzyciela. W przypadku, gdy dojdzie między stronami do sporu, ciężar dowodu, że ustalony termin zapłaty nie był rażąco nieuczciwy wobec wierzyciela, będzie spoczywał na dłużniku. Jednak wierzyciel może żądać ustalenia, że termin zapłaty był rażąco nieuczciwy, przed upływem trzech lat od dnia, w którym nastąpiła lub zgodnie z ustawą powinna nastąpić zapłata. Dodatkowo, każde zawarte w umowie zastrzeżenie, iż wierzyciel zrzeka się roszczenia o ustalenie, że termin jest rażąco nieuczciwy wobec wierzyciela, jest nieskuteczne i nie będzie uwzględnione przez sąd, gdyż obowiązujące przepisy wyraźnie stanowią, iż zrzeczenie się takiego roszczenia przez wierzyciela jest nieważne.

Od dnia 1 stycznia 2020 r. w transakcjach handlowych, w których dłużnikiem jest podmiot publiczny, obowiązuje maksymalny 30-dniowy termin zapłaty. Wyjątkowo termin ten może zostać wydłużony w przypadku, gdy podmiotem publicznym jest podmiot leczniczy. W takim wypadku, maksymalny termin zapłaty nie może być jednak dłuższy niż 60 dni.