Obowiązek zakrywania ust i nosa

Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 10 kwietnia 2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii został wprowadzony obowiązek zakrywania ust i nosa w przestrzeni publicznej, który obowiązuje od dnia 16 kwietnia 2020 r. do odwołania. Wprowadzony nakaz ma na celu ograniczenie ryzyka związanego z wystąpieniem epidemii wywołanej nowym koronawirusem SARS-CoV-2. Natomiast na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 15 kwietnia 2020 r. zmieniającego ww. rozporządzenie została doprecyzowana regulacja w tym zakresie poprzez wskazanie nie tylko konkretnych miejsc, w których obowiązuje nakaz zakrywania ust i nosa, ale także odstępstw od tego obowiązku.

W myśl rozporządzenia, usta i nos należy zakrywać w środkach transportu zbiorowego lub w samochodach, którymi podróżują ze sobą osoby niezamieszkujące lub niegospodarujące wspólnie. Z tym, że nakazu zakrywania ust i nosa nie stosuje się do kierującego środkiem publicznego transportu zbiorowego lub pojazdem samochodowym wykonującym zarobkowy przewóz osób, jeżeli operator publicznego transportu zbiorowego albo organizator tego transportu zapewnia oddzielenie kierującego od przewożonych osób w sposób uniemożliwiający styczność. Obowiązek zakrywania ust i nosa nie stosuje się również w pojazdach samochodowych, w których przebywa lub porusza się 1 osoba albo 1 osoba z dzieckiem do ukończenia 4. roku życia.

Nakaz zakrywania ust i nosa obowiązuje także w miejscach ogólnodostępnych, w tym m.in. na drogach i placach. Do miejsc ogólnodostępnych zalicza się również teren nieruchomości wspólnej, czyli teren, który obejmuje grunt oraz części budynku i urządzenia, które nie służą wyłącznie do użytku właścicieli lokali. Oznacza to, że na własnych tarasach, czy ogródku wokół domu nie będzie istniał taki nakaz.
Obowiązek zakrywania ust i nosa istnieje również w zakładach pracy oraz budynkach użyteczności publicznej, a także w obiektach handlowych lub usługowych, placówkach handlowych lub usługowych i na targowiskach. Przy czym nakaz ten nie obejmuje osób tam zatrudnionych, chyba że chodzi o osoby wykonujące bezpośrednią obsługę interesantów lub klientów.

Zgodnie z rozporządzeniem, obowiązek zakrywania ust i nosa nie dotyczy dzieci poniżej 4 lat. Zwolnienie dzieci z tego nakazu uzasadnianie jest tym, iż dzieci w tym wieku źle znoszą noszenie masek. Obowiązek ten nie dotyczy też osób, które nie mogą zakrywać ust lub nosa z powodu stanu zdrowia, całościowych zaburzeń rozwoju, niepełnosprawności intelektualnej w stopniu umiarkowanym albo głębokim lub niesamodzielności. Przy czym okazanie orzeczenia lub zaświadczenia w tym zakresie nie jest wymagane. W praktyce oznacza to, że funkcjonariusz nie będzie w stanie sprawdzić, czy dana osoba nie zasłoniła ust i nosa z powodów zdrowotnych, czy z jakichkolwiek innych powodów.
Obowiązku zakrywania ust i nosa nie stosuje się również do sprawującego kult religijny, w tym czynności lub obrzędy religijne, podczas jego sprawowania. Obowiązkiem tym nie zostali objęci także żołnierze Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej i wojsk sojuszniczych, a także funkcjonariusze Służby Kontrwywiadu Wojskowego i Służby Wywiadu Wojskowego, którzy wykonują zadania służbowe, stosując środki ochrony osobistej odpowiednie do rodzaju wykonywanych czynności.

Usta i nos należy zakrywać przy pomocy odzieży lub jej części, maski albo maseczki. Oznacza to, że w przypadku braku maseczki, twarz można zasłonić także szalikiem, chustą, czy też innym materiałem. Wyjątkowo osoby zatrudnione w handlu i usługach mogą używać przyłbic, w przypadku gdy wszystkie stanowiska kasowe lub miejsca prowadzenia sprzedaży lub świadczenia usług w danym obiekcie lub placówce są oddzielone od klientów dodatkową przesłoną ochronną. Należy pamiętać, że za niezasłanianie twarzy w miejscu publicznym mogą zostać nałożone kary finansowe. Mandat lub grzywna mogą wynieść od 20 PLN do 500 PLN, natomiast kary administracyjne od 5 000 PLN do 30 000 PLN.

Dodatkowo można żądać odkrycia ust i nosa w razie legitymowania osoby w celu ustalenia jej tożsamości przez organy uprawnione albo konieczności identyfikacji lub weryfikacji tożsamości danej osoby przez inne osoby w związku ze świadczeniem usług lub wykonywaniem czynności zawodowych lub służbowych.